San Millao - Orense

O éxodo e a vellez causan a perda de 13.000 mozas en Galicia cada ano

O leve crecemento demográfico contrasta co descenso no tramo de poboación entre os 15 e os 34 anos

Nos últimos dez anos, Galicia gañou pola base e o cume da pirámide demográfica o que se deixou nos seus tramos intermedios. Dito en termos menos técnicos, constatouse un incremento no número de galegos entre os 0 e os 4 anos; e partir dos 70. Pero se ha desangrado a demografía nun amplo treito, o das persoas de entre 15 e 34 anos, especialmente ata chegar á trintena. A comparación entre o debuxo que se presentaba en 1998 e o 2008 revela que Galicia, nese tempo, cedeu ata 110.000 mozos nese treito de idades, no que arrinca a vida laboral e no que se teñen os fillos.

De media, nos últimos cinco anos, a poboación nesa franxa de idade decreceu en 13.000 cidadáns por curso. Entre o 2007 e o 2008 foron 12.900; e no exercicio precedente, 15.500. Compensouse noutros puntos da pirámide poboacional, porque pola contra non tería explicación que Galicia mellore as súas cifras de poboación ano a ano, cun repunte anual en torno ao 0,5%. Hoxe, conforme aos últimos datos do Instituto Nacional de Estatística (INE), hai 2.783.100 galegos. Deles, 715.483 teñen entre 15 e 34 anos, ambas as idades incluídas.

Para saber se eles son moitos ou poucos basta con establecer un paralelismo curso a curso no último decenio. Na actualidade o censo de mozos galegos supón un 25,7% do total. Con menos poboación, no 2007 eran o 26,2%. No 2006, un 26,8%. E en 1998, con 60.000 galegos menos, os mozos supuñan un 30,3% do total. Dáse así un paradoxo que pode resultar grave se non se logra atallar: Galicia crece demográficamente, pero decrece no seu tramo intermedio. De feito, porcentualmente o número de rapaces entre esas 15 e 34 primaveras decae a un ritmo de case dous puntos porcentuais por ano.

¿Que causas están detrás? Advírtense varias. O envellecemento poboacional, que non se logrou atallar desde fai décadas, e o fenómeno da emigración xuvenil, principalmente a outras comunidades. Conforme aos datos de que se dispón ata a data -aínda sen computar o 2007-, un 65% das persoas que optaron por saír de Galicia nos últimos cinco anos estaba nese tramo de idade. Hai que recordar que anualmente algo máis de 20.000 galegos han de optar polo éxodo, entre os que se van a outras comunidades autónomas e os que saen fóra de España.

Ese fenómeno, que se reproduce tamén noutras comunidades con problemas de crecemento demográfico -Asturias ou Estremadura-, provoca que a idade media poboacional aumente. Se a iso súmase que nese último decenio (1998-200 o número de persoas por encima dos 75 anos engordou en 45.000 cidadáns, pódense advertir tamén as tensións poboacionais futuras.

Pola baixa natalidade

Hai outro factor a ter en conta: a baixa natalidade de finais dos oitenta e comezos dos noventa en Galicia. Os nenos que viñeron ao mundo entón son os que hoxe teñen entre 15 e 20 anos. E é aí onde agora se nota unha maior diferenza.

¿Como se equilibra esa deficiencia? Pola inmigración en primeiro lugar, con novos galegos que chegan cunha idade media de 25 a 30 anos. Por iso o declive poboacional no censo galego de mozos axústase a partir desas idades. Hoxe hai algo máis de 95.000 foráneos empadroados na comunidade, un 3,5% do total. Fai apenas seis anos eran a metade.

Debe terse en conta tamén que, conforme aos últimos datos de poboación, o número de partos de mulleres estranxeiras duplicouse desde o exercicio 2002. Por iso, o previsible, salvo que non se atalle esa emigración xuvenil, sería que a pirámide volvese equilibrarse nesas idades medias conforme pasasen entre tres e catro lustros.